Transformatie van een onduurzaam leefsysteem en bijbehorende tijds-beleving

Als bepaalde belangrijke zaken – in werk en/of privé – structureel tegen zitten of blokkeren is het tijd voor een time-out om het tij te keren en het blijkbaar niet duurzame leefsysteem dat dit voortbrengt te transformeren.

Als het lukt om te komen tot een andere tijds-beleving (letterlijk en figuurlijk) keert dat tij vanzelf mee. Tijd is namelijk - in onze Westerse cultuur – samen met geld één van de (zo niet dè) meest bepalende en dwingende factoren in ons leefsysteem. Persoonlijk, in relaties en gezinnen en collectief...

Als je tot een werkelijk vrije-tijdsbeleving kunt komen, waarin een belastend gevoel van moeten structureel wordt vervangen door een geïnspireerd gevoel van zin hebben in, zit je overduidelijk op het juiste of in elk geval een beter - gezonder, zingevender en meer geluk brengend - pad.

Vrijheid geeft ruimte voor creativiteit oftewel ‘creatieve tijd’. Als het daarin lukt om zinnige nieuwe zaken te creëren, krijgt je leven vanzelf nieuwe zin en krijg je tegelijkertijd nieuwe zin in het leven.

Dit vormt naar mijn idee een belangrijk antwoord op alle fundamenteel onduurzame leefsituaties, zelfs wanneer men lijdt aan en onder een terminale ziekte. Maar zeker bij (ernstige) eenzaamheid, depressie, obesitas, verslavingen, burn-out, (lethargische) passiviteit, (andere) psychische aandoeningen, hart- en vaatziekten, diabetes, reuma, astma, dementie, etc...

Iedere ziekte of aandoening houdt verband met het lijden, waarmee men steeds duidelijker - oftewel bewuster - wordt geconfronteerd. De vraag is alleen wat er eerder was: de ziekte of het lijden. Mijn stelling is dat het laatste veelal het geval is: het - in eerste instantie onbewuste of minder concrete - lijden leidt dan tot de ziekte en die wakkert het lijden verder aan in een vicieuze (= letterlijk: kwaadaardige) cirkel. Door die cirkel te doorbreken door positieve beleving en ontwikkeling de overhand te laten krijgen - al dan niet met begeleiding/ondersteuning - kan men dus het tij keren.

Dat kan bijvoorbeeld aan de hand van het positieve gezondheidconcept en –model (van Machteld Huber), dat in wezen een integraal welzijnsmodel omvat. Dat model wijst ook naar de essentie: het ombuigen van een ‘lijdensweg’ naar een positieve welzijnsontwikkeling. Die hoeft niet expliciet gerelateerd te zijn aan de concrete klachten en/of daarmee samenhangende pijn of behoeften. Het belangrijkste is het in eerste instantie verminderen van het algehele lijden en vervolgens voornamelijk of algeheel genieten van het leven. Dan wordt men letterlijk en figuurlijk 'beter'. Misschien niet (direct) in maatschappelijke zin (op basis van de heersende Westerse normen), maar in elk geval in de zin van de menselijke harmonieuze natuur. 

Intensief contact met dè natuur, waarbij je automatisch (na enige tijd) veel loslaat van het ‘normale’ voor velen drukke dagelijkse bestaan, helpt om weer meer contact te maken met die menselijke natuur, zoals een zogenoemde ‘Nature Quest’ beoogt en dit interessante interview met Miriam Lancewood die al jaren met haar man in de wildernis doorbrengt illustreert.

Dat natuurlijke welzijn vormt mijns inziens ook de basis voor een duurzame persoonlijke (en gemeenschappelijke) welvaart. Dat zie ik ook als de kern van natuurgeneeskundige, zoals die vooral in Oosterse tradities en filosofieën terugkomt. Dat betekent veelal dat men een onduurzaam ziekmakend leefsysteem fundamenteel moet loslaten en transformeren naar een duurzaam gezond(er) leefsysteem. (Voldoende) (diepgaande) ontspanning is daarin een absolute basis. (Structurele) stress is per definitie niet gezond en dus niet duurzaam. Dat geldt dus ook per definitie voor het algehele leefsysteem met alle bijbehorende patronen die tot die stress leiden. Gezonde voeding c.q. stofwisseling en voldoende beweging zijn natuurlijk ook essentiële factoren voor een gezond leven. Maar voeding en beweging en de motivatie daaromheen hebben veelal een belangrijke wisselwerking met de mate van spanning in ons leven en die beïnvloedt andersom ook weer de stofwisseling.

Ontspannende activiteiten leiden meestal tot een zekere verlichting in een doorgaans gespannen leven. Maar als de stress aanhoudt is het dus geen duurzame oplossing. Veelal moet een diepere emotionele blokkade worden doorbroken c.q. spanning ontladen, om te komen tot andere gevoels-, denk- en gedragspatronen (die met elkaar samenhangen en elkaar in stand houden zoals bij allerlei verslavingen en andere dwangmatigheden). Die nieuwe patronen moeten natuurlijk ook vorm worden gegeven en dat kan het beste vanuit ontspanning en nieuw (zingevend) perspectief in combinatie met voldoende ruimte voor creativiteit en (emotionele) expressie. Openheid en een vertrouwenssfeer zijn daarbij vaak sleutelfactoren, die in combinatie met die bovengenoemde zaken tot (hernieuwde) balans en zelfvertrouwen kunnen leiden.